Symbolic Gids Uw bron van informatie op uw persoonlijke ontdekkingsreis
Ik weet niet of jullie het ook zo ervaren…
Maar de afgelopen tijd heb ik erg veel kinderen ontmoet die de diagnose ‘Asperger’ meegekregen hebben. Het geeft me te denken. De laatste jaren waren het vooral ADHD-ers die mijn pad kruisten. Alle Dagen Heel Druk-kinderen, is een nieuwe, vriendelijke term die volgens mij recent door artsen en farmaceuten is bedacht en verzachtend lijkt te werken. Het klinkt op deze wijze bijna teder… Maar hou me ten goede, ik kan het mis hebben. Er wordt ook zo veel geschreven over de gedrags- en leerproblemen van onze kinderen! Uit die wir-war is moeilijk wijs te worden.
Als je de zoekterm Asperger intikt op Google, krijg je wereldwijd 4.090.000 resultaten. Worstel daar maar eens doorheen.
Psychopathie
Asperger was een kinderarts in Oostenrijk, zo wil Wikipedia ons melden, die in 1944 bij vier jongens een gedragspatroon ontdekte met betrekking tot bepaalde vaardigheden, die hij vervolgens omschreef als autistische psychopathie.
Psychopathie is een term die staat voor ontwikkelingsstoornis. Hij wordt veel gebezigd in verband met ‘geen empathie kunnen opbrengen, sterk egocentrisch gedrag, of zelfs amoreel en antisociaal gedrag…’ En dat volgens de DSM IV, een standaard die wordt gehanteerd door artsen en psychiaters (maar inmiddels ook door schoolbegeleidingsdiensten etc. Recent hoorde ik al een leerkracht zeggen: ‘Het lijkt me dat hij Asperger heeft…’)
In de jaren veertig was de psychiatrie een stukje anders dan heden ten dage. Dat moge duidelijk zijn. En toch wordt Asperger dagelijks genoemd, zijn naam gaat over vele lippen.
Beroemd en wel, en omstreden wat mij betreft. En toch ook aansprekend. Want hij omschreef de jongens als ‘kleine professoren’, die veelvuldig en heel gedetailleerd over hun favoriete onderwerp konden praten. Een van de jongens werd daadwerkelijk professor en corrigeerde later zelfs een ‘fout’ die in hij in het werk van Newton ontdekte.
Lorna Wing
Later, in de jaren tachtig zocht een liefhebbende moeder naar achtergronden voor het gedrag van haar kind en stuitte op Aspergers onderzoek en dat van een andere Oostenrijkse arts, Leo Kanner. Door Lorna Wing werd het sydroom van Asperger pas echt op de wereld gezet. Zij schreef erover en het kwam pardoes op de DSM standaard terecht.
En toch: hoe komt het dat ik twijfel? Ik herken in de jongens (want het zijn bijna altijd jongens) wat wordt beschreven.
Laatst ontmoette ik een prachtige krullenbol van negen jaar, die vertelde dat hij in zijn favoriete boek ging lezen om zichzelf rustig te maken. Hij kwam de praktijkkamer in met een kleine rups, die hij liefdevol verzorgde, en hij is meer dan gemiddeld in de natuur.
Bij nadere kennismaking bleek zijn dyslexie: althans ik benoem het liever als beelddenken, want bij de term dyslexie krijg ik de indruk dat dat nooit meer over gaat. Met beelddenken kun je leren omgaan. Je hebt het vaak druk in je hoofd en je focust een stuk moeilijker dan de logische denker. Je hebt hulp nodig om veel terug te leren brengen naar weinig, en als kind lukt je dat niet alleen. Deze jongen werd bijvoorbeeld misselijk als hij rijtjes ‘keer’-sommen zag, zijn focus raakte verstoord. Hij ging rekenen vermijden, zonder dat hij besefte waardoor het eigenlijk kwam. Maar ook bij hem kwam Asperger om de hoek kijken. De jongen focust namelijk graag op dat waar hij rustig van wordt…. En voor je het weet ben je obsessief bezig met één onderwerp.
Diagnoses als beperking
Ik hou dus liever mijn gezonde twijfel vast.
De psychiatrie is nog steeds meer bio-medisch ingesteld dan holistisch. Stoornissen liggen volgens deze visie in een gebrek aan functioneren van het brein, in combinatie met de omgeving en erfelijkheid. Een psychiatrische diagnose veronderstelt dat er iets mis, en wel grondig. ‘Dit is wat u hebt, en daar moet u maar mee leren leven’. Men ontwikkelt lijsten waaraan we steeds makkelijker Autisten kunnen herkennen. Lijsten die ook op scholen worden gebruikt.
Vandaar de leerkracht die haar leerling herkende als ‘Asperger-kind’.
In een Nederlandse krant stond laatst dat kinderen op steeds jongere leeftijd kunnen worden gedetecteerd als zijnde autist. Van de kenmerken die werden genoemd sprong de volgende in het oog: ‘… is o.a. gefascineerd door mineralen en stenen, dinosaurussen etc.’
De jongens die nog houden van de natuur, die nog zoeken naar de zin van de dingen en zuchten onder het juk van de hedendaagse prestatiemaatschappij, komen misschien nog het best terecht als hun ouders adviezen van schoolartsen en psychiaters aan hun laars lappen en het kind blijven ondersteunen. Een diagnose beperkt hierbij, want je stopt wellicht met onderzoeken wat passend onderwijs zou kunnen zijn. Zo blijft het in zichzelf geloven en leert het verder, zodat hij net als de eerder genoemde jongen fouten van Newton kan aantonen.
De psychiatrie wurmt zich het onderwijs in met dergelijke lijsten en zorgt ervoor dat sensitieve kinderen, die ik eerder zou willen omschrijven als de occulte en mystieke kinderen, sneller worden gedetecteerd als ‘afwijkend’.
Uitgangspunt: hoog sensitief
Als ouders hun kind een poosje als hoog sensitief zouden beschouwen en adviezen zouden opvolgen om hun kind goed te begrenzen, op juiste te activeren te enthousiasmeren en geduld konden hebben, wat zou er dan gebeuren?
Ik doe een wens: zouden veel kinderen soms meer tijd krijgen om zich te ontwikkelen als we daar mee zouden gaan leven? Zodat ze veilig kunnen landen, zonder steeds de hijgende adem van een schoolinspectie en/of hulp- en zorginstanties in hun nek te voelen?
Autisten, zoals ze genoemd worden, glijden op een schaal van heel weinig naar heel erg autistisch. ‘Alle mannen zijn autist’, zei laatst een gestudeerde dame tegen me. Ik zal haar naam niet noemen, want de clash tussen de mannen en vrouwen is opnieuw volop gaande. ‘Maar’, zei ze ook trots, ‘met veel geduld heb ik mijn autistische man trucjes geleerd hoe hij met anderen omgaat. En hoe hij juist kan inschatten wat het effect is van zijn gedrag. Ik heb hem opnieuw geconditioneerd.’
Die term, ‘conditionering’, schudde mij wakker. We conditioneren onze jonge kinderen. Altijd. We ontkomen er niet aan.
Laten we ze dan liever op zo positief mogelijke wijze conditioneren! Deze gevoelige kinderen verdienen het dat we een nieuw bewustzijnsveld creëren, en het oude achter ons laten!
Sylvia van Zoeren
Auteur van ‘De zintuigenboom’, Mindfulness voor kinderen
